Het boek ‘De kracht van rust, 8 tegendraadse lessen over werk en het goede leven’, sluit naadloos aan bij de situatie waarin we allemaal zitten, toch is het niet geschreven in coronatijd. Mirjam van der Vegt schreef het en Passage Magazine sprak met haar.

Tekst: Sandra Wolswijk, beeld: Carla Manten Fotografie

Twee jaar heeft Mirjam aan het boek gewerkt. Feitelijk droeg ze het boek al tien jaar met zich mee. Door de stiltetrainingen en - lezingen die zij geeft, is haar regelmatig gevraagd of ze daar een boek over had geschreven. Eind oktober vorig jaar kwam het boek uit. Inmiddels is de vierde druk van de pers gerold en is het verkozen tot het beste spirituele boek van 2021.

Rust is genade
De definitie van rust, zoals bedoeld in haar boek, vat Mirjam samen in één woord: genade. “Ontvangen wat er al is, in plaats van het te moeten maken. Rust gaat voor mij heel erg om het ontvangen en dat is een van de moeilijkste dingen voor ons mensen,” stelt Mirjam. “Geven kunnen we wel. Maar echt ontvangen wat er is, en dat hoeft niet per se leuk te zijn, want ontvangen wat op ons pad komt betekent ook rouwen of pijn.”
In het boek legt Mirjam uit wat rust met je hersenen doet. Het betekent dat je in de standaardmodus van je brein komt en niks doet. Er is al heel veel voor je hersenen om te verwerken. Op het moment dat je rust neemt, en je gaat in je standaardmodus, ga je mijmeren en verwerken wat er al is en ben je niet continu in de vergaarstand.

Drie treden van stilte
Eerst moeten we een misverstand uit de weg te ruimen. Stilte en rust is niet per se de afwezigheid van geluid. “Ik noem stilte een reis,” zegt Mirjam. Daarvoor gebruikt ze de metafoor van de drie treden van stilte. De eerste trede is herademen, dat is de prettige stilte, dat kan de afwezigheid van geluid zijn. De tweede trede van stilte is de struikeling, de chaos van onze gedachten die je in de stilte hoort. De derde trede is het je bemind weten, ook al lijkt alles om je heen totaal niet te kloppen.
De metafoor komt uit de Benedictijnse kloostertraditie. De tweede trede vindt Mirjam de interessantste om mee te werken. “Ik werk in de trainingen vrijwel altijd met mensen die zeggen: het lukt me niet om stilte te krijgen, of: ik heb zo veel gedachten in mijn hoofd dat ik gek word van mezelf, en: hoe kan ik dit daadwerkelijk in mijn chaotische leven toepassen? Daar niet voor wegvluchten, maar ermee aan de slag te gaan en daar vrede in ontdekken, dat is voor mij een mooiere vorm van stilte dan: ik ga zitten en er is niks. Dat is natuurlijk ook mooi. Maar de werkelijkheid in ons leven is dat het heel vaak chaotisch is, dat we allerlei gedachten, vragen en emoties hebben. Hoe ga je daar mee om? Hoe ga je die onder de genade brengen? Dat is nog een fase dieper.”

Een stil hoofd
Vanuit onze emoties gaan we naar onze gedachten. We hebben daar allerlei aannames over. Maar, zegt Mirjam: “Als je leert met je emoties naar je behoeften – je grond – te gaan, en jezelf de vraag stelt: waar komt het vandaan?, kun je leren bidden met je behoeften. Of met het uitspreken van je behoeften. Of verzoeken doen met je behoeften. Dan zul je merken dat je gedachten stiller worden. Ik coach mensen naar de weg naar binnen, naar beneden om te ontdekken: op welke grond sta je nu? Als ik heel veel negatieve gedachten heb, sta ik even stil en kijk ik welke behoefte daaronder ligt. Bijvoorbeeld: waardering, erkenning of orde en daar heb ik dan te weinig aandacht aan besteed. Ik bid dus altijd met mijn behoeftes, niet met mijn gedachten. Als je leeft van binnenuit ontstaat er meer rust.”

Mirjam: “Ik vind ieders gedachten interessant. Ik zeg altijd: als je hart spreekt door middel van je gedachten, maak dan aantekeningen. Je gedachten vertellen heel veel over je verlangens en je angsten. Voordat je daarmee aan de slag kunt gaan, moet je vaak wel even stilstaan. Wat wij meestal doen bij een negatieve gedachte als: ik trek het niet meer, dan ga je dat weg eten of weg drinken. Alles in ons leven kan een vlucht zijn. Daar zouden we meer bij stil mogen staan. Stilstand is voor mij: durven stilstaan bij wat er al is en daar genadig over leren zijn. Of daar de genade in ontdekken, wat God met je voor heeft. God vraagt je gewoon te komen zoals je bent, niet zoals je zou moeten zijn.

Leef als een boom
Komen zoals je bent, niet zoals je zou moeten zijn. Helaas geldt dat niet voor de maatschappij. Onze maatschappij hanteert maatstaven waaraan niet iedereen kan voldoen. “Ik voldoe daar ook niet aan,” zegt Mirjam. Ze vertelt over een e-mail die ze onlangs ontving, daarin stond zoiets als: ja maar jij bent succesvol, je bent genomineerd met je boek. “Dat geeft geen echte rust. Dat heb ik wel ontdekt in mijn burn-out. Ik ben blij dat ik zegen ervaar in mijn werk. Maar het is als een boom: als een boom alleen maar blij is als hij blaadjes aan zijn kruin heeft, dan is hij maar een vierde van het jaar blij. In een van mijn laatste boeken praat ik af en toe met mijn boom en die zegt: met genoeg karakter heb je weinig behoefte aan bezit. En dat is zo. Die boom heeft gewoon karakter in zichzelf. Die staat en die is geworteld en dat ik oké. De boom is niet pas oké als hij bladeren of bloemen heeft. Een boom komt zoals hij is; hij strekt zijn takken uit onder de open hemel en zoekt altijd weer naar water en komt dan altijd weer tot bloei. Dat is een wetmatigheid. Mensen daarentegen proberen hun hele leven vier seizoenen lang in bloei te staan. Dat is heel vermoeiend.”

Durf onaf te zijn
Mensen die de ‘Kracht van rust’ hebben gelezen, denken dat als ze alle leefgewoonten in het boek toepassen ze een rustig persoon zullen worden. “Dat gaat niet lukken,” weet Mirjam. Haar advies: Neem een van de leefgewoontes en ga die eens uitproberen, dan merk je direct al een verschil. Ze raadt Passagevrouwen aan te beginnen met de achtste: durf onaf te zijn. “Ook als je aan het einde van je leven terugkijkt en het gevoel hebt: ik heb het misschien verkeerd gedaan, besef dan dat je vandaag nog kunt leren liefhebben.”

Over Mirjam
Mirjam van der Vegt (1977) is auteur en stiltetrainer. Ze geeft retraites, lezingen en trainingen rondom rust en stilte. Boek: De kracht van rust. 8 tegendraadse lessen over het werk en het goede leven. ISBN: 9789025909024, Prijs: € 20,99

Dit interview staat in Passage Magazine nummer 1, 2021